Ile jest ewangelii i kto je napisał w Nowym Testamencie

Pytanie "Ile jest ewangelii?" staje się istotnym tematem w kontekście badań nad chrześcijaństwem. Ewangelie, opisujące życie, nauczanie, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, pełnią kluczową rolę w formowaniu podstawy wiary chrześcijańskiej. Liczba ewangelii oraz ich status kanoniczny wpływają na sposób, w jaki wierni interpretują nauczanie Jezusa i zrozumienie Jego osoby. W kontekście historycznym, ewangelie stanowią nie tylko dokumenty religijne, ale także ważne źródła kulturowe oraz społeczne, co czyni ich analizę niezbędną dla zrozumienia szerokiego wpływu chrześcijaństwa na cywilizację zachodnią.

W Nowym Testamencie uznawane są cztery ewangelie: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Każda z nich przedstawia odmienną perspektywę na życie Jezusa, kładąc nacisk na różne aspekty Jego nauczania i działania. Różnice te wynikają przede wszystkim z odmiennych kontekstów kulturowych oraz teologicznych, w jakich ewangelie były pisane. Warto zatem zbadać nie tylko liczbę ewangelii, ale także ich treść oraz znaczenie dla historii Kościoła i tradycji chrześcijańskiej.

Kwestia liczby ewangelii oraz ich kanoniczności prowadzi nas do pytania o to, jakie kryteria wpłynęły na ich wybór do Nowego Testamentu. Odpowiedzi na te pytania mogą pomóc w zrozumieniu, jak ewangelie kształtują naszą wiarę i relację z Ewangelią w codziennym życiu. W kolejnych częściach artykułu przyjrzymy się zatem szczegółowo podstawowym, kanonicznym ewangelom, jak również tym apokryficznym, które stanowią alternatywne świadectwa z tamtego okresu.

Ewangelie kanoniczne: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana

Ewangelia Mateusza, jedna z najwcześniej spisanych ewangelii, została napisana z myślą o żydowskiej społeczności. Zawiera wiele odniesień do Starego Testamentu, co potwierdza Jezusa jako Mesjasza zapowiedzianego w prorokach. Przez cały tekst Mateusz stara się ukazać, jak wydarzenia z życia Jezusa wypełniają proroctwa. To uzasadnienie, oparte na konieczności udowodnienia, że Jezus jest zbawicielem, czyni tę ewangelie niezwykle istotną dla autorów teologii chrześcijańskiej.

Ewangelia Marka, prawdopodobnie najkrótsza i najszybciej napisana, koncentruje się na czynach Jezusa, a nie na Jego nauczaniu. Uznawana jest za pierwszą ewangelie, która stanowi pierwsze dokumentacje życia Jezusa w kontekście misji. Podkreśla osobisty charakter relacji Jezusa z Jego uczniami i ludźmi, przez co odbija ludzką stronę Mesjasza, a także zaskakujące aspekty Jego działalności. Relacja Marka początkowo popularna była wśród wspólnoty chrześcijańskiej w Rzymie, co dobitnie podkreśla tło kulturowe i społeczny kontekst.

Ewangelia Łukasza, znana ze swojego literackiego stylu, podejmuje również temat miłosierdzia oraz sprawiedliwości społecznej. Łukasz, jako lekarz, kładzie nacisk na aspekt uzdrowienia i włączenia społecznego, czyni Jezusa bliskim zwykłym ludziom. Dodatkowo, Ewangelia ta zawiera unikalne przypowieści, które nie występują w innych ewangeliach, co czyni ją bezcennym źródłem nauk moralnych i etycznych. Jan, z drugiej strony, znany jest z głębokiej refleksji teologicznej, i przedstawia Jezusa jako Słowo Boga, przynoszące ostateczne objawienie Bożej miłości i zbawienia.

Ewangelie apokryficzne

Oprócz czterech kanonicznych ewangelii, istnieje wiele ewangelii apokryficznych, które nie zostały włączone do Nowego Testamentu. Ich niekanoniczny status wynika z różnych przyczyn, takich jak tematyka, styl literacki czy kontrowersyjność treści, które mogłyby nie zgadzać się z ortodoksyjnym nauczaniem Kościoła. Do najważniejszych z nich należą Ewangelia Tomasza, Ewangelia Filipa oraz Ewangelia Piotra. Mimo że nie znalazły się w kanonie, nadal dostarczają cennych informacji o różnorodności wczesnych wierzeń chrześcijańskich oraz o kontekście ich powstania.

Ewangelia Tomasza, przypisywana apostołowi Tomaszowi, składa się z kazań i powiedzeń Jezusa, które ukazują mistyczny i duchowy charakter nauk Chrystusa. Wiele z tych treści sprzeciwia się ortodoksyjnym poglądom, co przyczyniło się do jej odrzucenia przez Kościół. Inne apokryfy, takie jak Ewangelia Filipa, koncentrują się na relacjach Jezus z Marią Magdaleną oraz wprowadzają elementy związane z gnozą—filozofią postrzeganą przez wczesnych chrześcijan jako herezja.

W odniesieniu do heretyckich ruchów, takich jak Marcjonizm, niektóre z ewangelii apokryficznych tępiły pojmowanie Jezusa w sposób, który zagrażał ortodoksji. Marcjon, uznawany za jeden z znacniejszych heretyków, odrzucił wiele z ewangelii i proponował własną wersję religii, co doprowadziło do rozłamów we wczesnej wspólnocie chrześcijańskiej i ostrych sporów na płaszczyźnie teologicznej. Te wydarzenia niosły ze sobą nie tylko różnorodność myśli, ale także doprowadziły do ostatecznego ustalenia kanonu Nowego Testamentu.

Zbiór apokryfów Nowego Testamentu, który ukazał się pod redakcją księdza Marka Starożyskiego, dostarcza cennych informacji o ewangeliach, które nie przeszły testu kanoniczności i zostały odrzucone przez Kościół. W kontekście współczesnym warto zauważyć, że choć ewangelie kanoniczne stanowią centralny punkt chrześcijaństwa, apokryfy nadal mogą dostarczać inspiracji i pobudzać do duchowej refleksji. W kontekście ekumenicznym, różnorodność spojrzeń na Jezusa i Jego nauki w apokryficznych tekstach może stanowić cenny materiał do prowadzenia dialogu między różnymi rzymskimi i protestanckimi tradycjami.

W tej różnorodności, zarówno ewangelie kanoniczne, jak i apokryficzne, pełnią funkcję ostatecznego pytania o prawdziwość Ewangelii w naszych czasach. Jak realne jest dla współczesnego człowieka zrozumienie Jego nauk w codzienności, która rządzi się nowymi regułami? Jak w świetle opuszczonych ewangelii można podchodzić do współczesnych wyzwań i pytania o sens życia? Czasami warto zadać sobie pytanie, czy w chaosie świata istnieje miejsce na wewnętrzny spokój i to, co wieczne.

• Referencja 1: ekumenizm.pl

Jeśli szukasz innych artykułów podobnych do Ile jest ewangelii i kto je napisał w Nowym Testamencie, zapraszamy do odwiedzenia kategorii Biblia na naszym blogu.